Στο ίδιο έργο θεατές

Οι πολιτικοί μας δεν μας έχουν αποδείξει πως έχουν την παιδεία να αντιληφθούν την σημασία της τέχνης και του πολιτισμού στην καλλιέργεια του πνεύματος και των αξιών της ίδιας της ζωής.

images
Back to top

Είχα συναντηθεί με τον σπουδαίο Ισραηλινό συγγραφέα Έτγκαρ Κέρετ πριν από δύο περίπου χρόνια. Πήγα στο σπίτι του, κάπου στο Τέλ Αβίβ, ήταν η περίοδος όπου μόλις είχε τελειώσει ακόμα μια αιματηρή σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Καθίσαμε μαζί για μια περίπου ώρα και μιλήσαμε για πράγματα που αγγίζουν βασικές αλήθειες. «Μόνο μέσω της τέχνης» μου είπε κάποια στιγμή, «μπορείς να έρθεις πιο κοντά με κάποιον που είναι εχθρός σου, να τον κατανοήσεις και να σε κατανοήσει». «Αν εγώ συναντούσα στο δρόμο κάποιο Παλαιστίνιο» είπε «θα φοβόμουν να του μιλήσω κι’αν αυτός άρχισε να μου επιτίθεται, τότε ενστικτωδώς θα αμυνόμουνα προσπαθώντας να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Όταν όμως είμαι στο σπίτι μου και διαβάζω κάποιο ποίημα ενός Παλαιστίνιου ποιητή, τότε μπορώ να τον αισθανθώ και να γκρεμίσω τους τοίχους που μας χωρίζουν. Μέσα από την τέχνη εξανθρωπιζόμαστε και ερχόμαστε πιο κοντά στις βασικές μας αλήθειες».

Γιατί θυμήθηκα αυτή την συνομιλία μου με τον συγγραφέα Έτγκαρ Κερέτ; Όχι βέβαια για να παραλληλήσω καταστάσεις και γεγονότα. Αλλά για να υπογραμμίσω την σημασία της τέχνης και του πολιτισμού στην προσπάθεια να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας και να προχωρήσουμε επιτέλους ένα βήμα πιο κοντά σε ένα μέλλον που δεν είναι εγκλωβισμένο στο παρελθόν, αλλά που αξιοποιεί τα μαθήματα του παρελθόντος, ώστε να ανταποκριθεί στις αξίες της ίδιας της ζωής. Κι’αν αυτή η θέση σας ακούγεται ρομαντική, λυπάμαι αλλά είναι άκρως ρεαλιστικός τρόπος να διαβάσει κανείς την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα η οποία άρχισε να ασφυκτιά μέσα στις κοντόφθαλμες ερμηνείες όσων χρησιμοποιούν τον πατριωτισμό σαν μέσο για να κρατήσουν τον τρόπο σκέψης μας εγκλωβισμένο σε τραύματα. Αφορμή για να τα γράφω όλα αυτά, είναι η παράσταση «Αντιγόνη» που δόθηκε στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας και την οποία διοργάνωσαν το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, το Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος και ο ΘΟΚ σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο της Εντός των Τειχών Πόλης της Αμμοχώστου. Το αρχαίο θέατρο ξεχείλισε από κόσμο κι’αυτό ήταν μια απόδειξη πως η κινδυνολογία όσων υποστήριξαν πως πρόκειται για πράξη «προδοτική», δεν κατάφερε να βρει αντίκρυσμα ούτε και να έχει την ίδια δυναμική που είχε πρίν μερικά χρόνια, να διαχωρίζει δηλαδή τον κόσμο σε πατριώτες και μη. Πραγματικά διερωτώμαι ποιά είναι η ουσιαστική σχέση αυτών των ανθρώπων που θεωρούν πως έχουν το προνόμιο να καθορίζουν το ποιός είναι πατριώτης και ποιός όχι, με τον πολιτισμό; Πόσο μυημένοι είναι στις αξίες που υπηρετεί η τέχνη και ο πολιτισμός; Καλό θα ήταν να διερωτηθούμε, διότι στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν μετρούν μόνο οι πολιτικές θέσεις και οι πολιτικοί εκφοβισμοί αυτών που με τόσο ζήλο τάχθηκαν εναντίον αυτής της διοργάνωσης. Μετρά και το πολιτιστικό τους υπόβαθρο χωρίς το οποίο οι πολιτικές τους θέσεις μετατρέπονται σε κούφια συνθήματα, από κείνα δηλαδή που δεν αποσκοπούν σε ένα μέλλον, αλλά στην προσκόλληση μας σε ένα τραυματικό παρελθόν. Καλό θα ήταν λοιπόν να διερωτηθούμε ποιοί είναι αυτοί οι οποίοι τάχθηκαν και τάσσονται τόσο εναντίον αυτής της διοργάνωσης και κυρίως ποιά είναι η ουσιαστική τους σχέση με την τέχνη; Έχουν την ικανότητα και το υπόβαθρο να κατανοήσουν τις αξίες που αυτή υπηρετεί; Κι’αν έχουν αυτό το υπόβαθρο γιατί μέχρι τώρα δεν μας το έδειξαν; Μέχρι τώρα δεν είδαμε κανένα ψήγμα πολιτιστικής κουλτούρας από όλους αυτούς τους αρχηγούς κομμάτων που έσπευσαν να διαμαρτυρηθούν και που προσπάθησαν να καλλιεργήσουν ένα κλίμα στιγματισμού των διοργανωτών και των υποστηριχτών της διοργάνωσης. Εν κατακλείδι, το ερώτημα είναι πόσο εκτόπισμα μπορεί να έχουν οι πολιτικές τους θέσεις και τα πολιτικά τους επιχειρήματα εναντίον της εν λόγω διοργάνωσης, όταν οι ίδιοι δεν μας έχουν αποδείξει μέχρι τώρα πως έχουν την παιδεία να αντιληφθούν την σημασία της τέχνης και του πολιτισμού στην καλλιέργεια του πνεύματος και των αξιών της ίδιας της ζωής.

 

 

Back to top