Παρασκευή μεσημέρι. Εγώ κάπου στην παλιά Λευκωσία με ένα ανεμιστήρα στέγης να μου ρίχνει ψήγματα δροσιάς και κείνος κάπου on the road με κατεύνθυση την Θεσσαλονίκη. Μιλάμε στο τηλέφωνο, μου λέει πώς στο πρώτο ίντερνετ καφέ που θα βρει θα κάνει στάση για να τα πούμε έστω και διαδικτυακά. Φτιάχνω φραπέ με πολλά παγάκια και περιμένω το σινιάλο του.Είναι και η μέρα των γενεθλίων του σήμερα. Σύμπτωση φοβερή, σκέφτομαι και ίσως η καλύτερη αφορμή για να αρχίσουμε την κουβέντα μας. Τον Φώτη Σιώτα τον γνώρισα από τον Λευτέρη Μουμτζή αλλά το βιογραφικό του το γνωρίζει οποιοσδήποτε αγαπά πραγματικά την μουσική. Είναι ένας από τους πιο σπουδαίους έλληνες μουσικούς, πολύπλευρος καλλιτέχνης, με μια διαδρομή η οποία ξεκινησε κάποτε στην Θεσσαλονίκη, όπου σε ηλικία εννιά ετών έπιασε για πρώτη φορά το βιολί στα χέρια του και μέχρι σήμερα εκείνο το δοξάρι καθορίζει τις συντεταγμένες του. Αυτά σκέφτομαι όσο τον περιμένω να εμφανιστεί στο skype και προσπαθώ την ίδια ώρα να κάνω εικόνα τον ίδιο μέσα σε ένα αυτοκίνητο με το aircondition στο φουλ και τα μουσικά όργανα στο πίσω κάθισμα στοιβαγμένα. Ο ήχος του skype διακόπτει την προσπάθεια μου. Ο Φώτης Σιώτας με καλεί...
Τα καταφέραμε, τον ρωτάω. Πού σε βρίσκω αυτή την στιγμή;
Κάπου στην Βόρεια Εύβοια και πάω προς την Κοζάνη, θα παίξουμε αύριο εκεί.
Μια ζωή on the road, σωστά;
Σαν τσιγγάνος, κανονικά (γελάει)
Αυτό είναι ωραίο, δεν είναι;
Είναι. Έτσι έχω μάθει κιόλας. Να τρέχω πέρα δώθε
Και είναι και τα γενέθλια σου σήμερα.
Ναί σωστά (χαμογελάει). Γίνομαι 44 χρονών.
Και πώς νιώθεις;
Γεμάτος μέχρι στιγμής.
Τί σημαίνει για σένα γεμάτος;
Σημαίνει γεμάτος εμπειρίες. Σημαίνει τα χρόνια που έζησα να αφήνουν κάτι. Εννοείται ότι περάσαν και χρόνια τα οποία δεν τα κατάλαβα, ειδικά στην εφηβεία και λίγο μετά, αλλά μετά τα τριάντα τα χρόνια μου τα νιώθω γεμάτα.
Δεν ακούς συχνά να λέει κάποιος ότι νιώθει τα χρόνια του γεμάτα. Συνήθως πάραπονιόμαστε πώς πάντα κάτι λείπει.
Ναί καλά, πάντα κάτι μας λείπει αλλά ίσως σε μένα η μουσική, οι εμπειρίες, οι άνθρωποι, οι πολλές εικόνες, μου χάρισαν τόσες πολλές ωραίες στιγμές που νιώθω κάπως αχάριστος να πω ότι δεν αισθάνομαι γεμάτος.
Ίσως μετράει και το ότι κάνεις αυτό που πάντα ονειρευόσουνα.
Ναί και ειδικά τα τελευταία χρόνια νιώθω ότι βρίσκομαι εκεί όπου ήθελα να είμαι.
Γιατί ειδικά τα τελευταία χρόνια;
Παλιότερα λειτουργούσε περισσότερο το ένστικτο και η διάθεση, αυτή η διάθεση η μεγάλη ότι θέλω να παίξω μουσική, θέλω να ζήσω πράγματα, θέλω να κάνω αυτά που ονειρεύομαι...Και τώρα αφού κάπως άρχισε να γίνεται αυτό, να έχω δηλαδή μια επαφή ουσιαστική με την μουσική, αρχίζω να μην λειτουργώ μόνο παρορμητικά, αλλά και πιο βαθειά, πιο ουσιαστικά. Πιο μέσα στην φαντασία μου.
Ποιά ήταν εκείνη η στιγμή που από παρόρμηση έγινε συνείδηση αυτή η επαφή σου με την μουσική;
Στην αρχή είναι το ένστικτο, είναι μια ανάγκη εσωτερική και μια χαρά ότι σου αρέσει η μουσική και θες και να μπεις σ’αυτό το πανηγύρι. Αυτή η πρώτη διάθεση όμως θα σε πάει μέχρι ενός σημείου και ενδεχομένως εκεί να βρεις τοίχο. Εγώ βρήκα τοίχο. Και τότε κατάλαβα πως έπρεπε να γίνει πιο συνειδητό το όλο πράγμα. Και έτσι ησύχασα, το πήρα αλλιώς και μετά άρχισα να προσπαθώ να αποκρυπτογραφήσω το πιο βαθύ μέρος του ενστίκτου μου.
Τί ήταν αυτός ο τοίχος;
Ο τοίχος στην αρχή είναι ότι πας πιτσιρικάς γκαζωμένος και νομίζεις ότι θα τα κατακτήσεις όλα, αλλά βλέπεις ότι εντάξει δεν μπορείς να το κάνεις, φτάνεις μέχρι ενός σημείου, παίζεις με το γκάζι και με την διάθεση και μετά βλέπεις ότι θέλει κι’αλλα πράγματα. Θέλει να φροντίσεις και τον άνθρωπο πολύ για να διεισδύσεις στην μουσική.
Τί εννοείς μ’αυτό;
Θέλω να πω ότι πρέπει να φτιάξεις και την ευρύτερη παιδεία σου εκτός της μουσικής για να εμβαθύνεις στην μουσική. Όπως και σε όλα τα πράγματα. Και μετά θες ουσιαστικά να πεις μια ιστορία, για να κάνεις μουσική. Και εγώ είμαι σ’αυτό. Ότι θέλω να πω μια ιστορία και ψάχνω τον τρόπο να την πω.
Ξέρεις το περιεχόμενο της ιστορίας αυτής;
Αρχίζει να διαμορφώνεται νομίζω. Μου είπε και ένας φίλος κάποια στιγμή «παίξε,παίξε τόσα χρόνια τελικά έμαθες» (γελάει)
Τί σου έχει μάθει όλα αυτά τα χρόνια η μουσική;
Το πρώτο πράγμα είναι αυτό το πάρε δώσε. Το αμφίδρομο. Δεν ξέρω βέβαια αν παραμυθιάζομαι μ’αυτό ή άν το βλέπω συναισθηματικά αλλά έτσι την αισθάνομαι την μουσική, σαν ένα μοίρασμα. Ακόμα και όταν είμαι στο στούντιο έτσι το φαντάζομαι, σαν κάτι που μοιράζεται. Ειδικά όμως στις ζωντανές εμφανίσεις νομίζω ότι αυτό το παρέ δώσε, αυτή η επικοινωνία, είναι το πρώτο που μαθαίνεις. Πώς για να υπάρξει μια συνθήκη πρέπει να υπάρξει ενός είδους επικοινωνία.
Και αυτή η επικοινωνία είναι τελικά η καλύτερη αμοιβή;
Ναί, αυτό είναι. Είναι ουσιαστικά ένα δρώμενο. Δεν θα σου πω ότι παίρνεις και δίνεις ενέργεια γιατί αυτό μου ακούγεται λίγο βρυκολακίστικο (γέλάει). Γίνεται ένα δρώμενο όπως παλιά στα πανηγύρια και ίσως στις αρχαίες γιορτές. Εκεί είναι και η όλη μαγεία, σ’αυτό το πάρε-δώσε.
Κάτι που δεν μπορείς να το πεις με λόγια υποθέτω;
Έτσι. Δεν διευκρινίζεται και ίσως είναι αυτό που φαντασιώνεται ο καθένας που ασχολείται με την μουσική. Είναι κάτι πιο βαθύ, που σε βγάζει από το χρόνο. Πολλοί μουσικοί έχουν θέμα με την αίσθηση του χρόνου.
Έχεις και συ;
Προσπαθώ να τακτοποιώ το κεφάλι μου αλλά δεν τα καταφέρνω πάντα.
Μ’άρεσε κάτι που είχε πει κάποτε. Πώς αυτό που σε νοιάζει είναι να μπορείς να διατηρείς στην μουσική, την παιδικότητα σου.
Είναι κάτι που προσπαθώ να το διαφυλάξω. Προσπαθώ να διαφυλάξω τον πυρήνα μου. Κάτι που το θεωρώ εγώ ότι ειναι αγνό, ότι είναι το πρώτο υλικό μου. Δεν θέλω να το διαταράξω. Είναι η «μάνα» όλων των ιδεών και των συναισθημάτων μου, είναι σαν ένα μέρος όπου επιστρέφω. Σαν ένα δεντρόσπιτο, όπως εκείνα που είχαμε μικροί. Κάπως έτσι το φαντάζομαι.
Το να συνειδητοποιείς ότι πρέπει να διαφυλάξεις την παιδικότητα σου όταν πια δεν είσαι παιδί είναι συνειδητή στάση ζωής, σωστά;
Ναί βέβαια είναι. Και τώρα αυθόρμητα έτσι όπως το συζητάμε, σκέφτομαι πως κάποιες φορές πάς να το κάψεις αυτό το πράγμα και έχει συμβεί σε μένα, πολλές τέτοιες στιγμές ένιωθα πως το έκαιγα. Και μετά συνειδητοποιούσα ότι αυτό που έχω, αυτό το πρώτο υλικό, αυτό είναι που χρειάζομαι, δεν χρειάζεται να ψαχτώ κάπου αλλού για να αντλήσω ιδέες και δύναμη.
Επιστρέφεις στο δεντρόσπιτάκι σου.
Ναί έτσι ακριβώς.
Τί είναι αυτό που θάλεγες πως έπαιξε ρόλο καθοριστικό στην εξέλιξη σου;
Νομίζω το θράσος να κάνω αυτό που φαντάζομαι, δηλαδή να κάνω την ευκολία μου και την αδυναμία μου, όπλο. Μου πήρε αρκετά χρόνια και με μεγάλη συστολή ξεκίνησα μέχρι να καταλάβω ότι πρέπει να πατήσω εκεί. Πάνω δηλαδή στις ευκολίες μου και στις αδυναμίες μου, ότι αυτά θα σκιτσάρουν εκείνο που έχω μέσα μου. Μετά από μια ηλικία όπου έψαχνα διάφορα πράγματα, είδα ότι τελικά ο κώδικας που θα έφτιαχνα για να επικοινωνήσω ήτανε μπροστά μου. Όταν συνειδητοποίησα πως αυτό είναι αρκετό και δεν χρειάζεται να έχω ανασφάλεια και ούτε να προσπαθώ να είμαι αρεστός σε όλους, τότε μπήκα σε όλες τις μουσικές με την παλέτα μου και με τα δικά μου χρώματα μου και προσπάθησα να το απολαύσω. Το καθοριστικό δηλαδή ήταν αυτό! Να πω «δεν τρέχει κάτι, χαλάρωσε, είσαι αυτός που είσαι, απόλαυσε το».
Και τί προυποθέτει αυτή η συνειδητοποίηση
Δεν ξέρω τί προυποθέτει. Ξέρω ότι εγώ το συνειδητοποίησα λίγο αργά.
Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν όχι μόνο να συνειδητοποιείς το χάρισμα που έχεις αλλά και να το υπερασπίζεσαι.
Βέβαια. Θέλει υπεράσπιση. Όχι με την έννοια ότι υπερασπίζεσαι κάποιο έδαφος κτλ. Ουσιαστικά είναι η παρουσία σου. Πρέπει η παρουσία να είναι στοιβαρή, πρέπει να προστατεύσεις αυτή την παρουσία σου.
Σ’αγάπανε πάρα πολύ πάντως όσοι συνεργάστηκαν μαζί σου, έτσι έχω διαβάσει...
Υπάρχει μια ωραία επαφή με όλους όσους συνεργάστηκα αυτό είναι γεγονός. Είναι αμφίδρομο. Έτυχα συγκυριακά σε μια εποχή όπου δημιουργικά γίνονταν αρκετά πράγματα. Είχα πολύ καλούς δασκάλους στην Θεσσαλονίκη και δεν εννοώ μόνο στο ωδείο αλλά και μουσικούς της πόλης, σπουδαίους μουσικούς και ηχολήπτες πολύ μεγάλους. Έβλεπα πώς δουλεύανε, ρουφούσα, μάθαινα, και όταν αργότερα ήρθανε οι διάφορες συνεργασίες ήταν κάτι που ήθελα πολύ να απολαύσω. Ίσως γι’αυτό να ήμουν αγαπητός, επειδή είχα μια ειλικρινή διάθεση να συμμετέχω.
Και το απόλαυσες και το απολαμβάνεις ακόμα;
Ναί. Εκεί που συμμετέχω ζητούμενο μου είναι να υπάρχουνε στιγμές μαγείας. Να παραμυθιαζόμαστε λίγο, έτσι δεν πρέπει;
Είναι ουσιαστικό να αντλεί κανείς δύναμη από το παραμύθι του, ειδικά αυτή την εποχή.
Βέβαια γιατί είναι αισιόδοξο και παρηγορητικό. Προσπαθώ και γω να αντλήσω από την φαντασία μου, από το παραμύθι μου, από τα παραμύθια των άλλων... Μ’αρέσει νάναι ο άλλος στον κόσμο του, με το ένα πόδι του να πατά στην γή και το άλλο να υπερίπταται...Με γοητεύουν τέτοιοι άνθρωποι. Έχω και αρκετούς φίλους, όπου ο καθένας είναι σε ένα παράλληλο σύμπαν κι’αυτό μ’αρέσει.
Και συ είσαι σε ένα παράλληλο σύμπαν;
Ναί εννοείται. Είμαι και γω στην κοσμάρα μου. Αλλά είναι και φορές που είμαι και μέσα στο πρόγραμμα, και στο άγχος κτλ. Είμαι κάπως αντιδιαμετρικά αντίθετος. Δηλαδή είμαι και έτσι, είμαι και γιουβέτσι. Είναι κάτι σαν ψύχωση μάλλον (γελάει). Ο Λευτέρης (Μουτζής εννοεί) και κάποιοι φίλοι που δουλεύουμε μαζί, θα το καταλάβουν και θα γελάσουν μ’αυτό.
Με το Λευτέρη φτιάξατε τώρα μια καινούργια μπάντα, τους «Σωτήρες».
Τον Λευτέρη τον γνώρισα πρίν 7 περίπου χρόνια. Ερχόμαστε με τους Sancho να παίξουμε στο Φέγγαρο και στο Loop. Όλη αυτή την παρέα του Φέγγαρου τους αγάπησα. Πριν από αυτή την παρέα, όταν ερχόμασταν για συναυλίες η εικόνα που είχαμε για την Κύπρο ήτανε πολύ συγκεκριμένη. Μας πηγαίνανε εκεί στο κέντρο, μας ταίζανε σεφταλιές, παίζαμε το βράδυ και φεύγαμε. Δεν είχα καταλάβει τί γίνεται με την Κύπρο.
Μ’αρέσει ο τρόπος που το περιγράφεις. Μας ταίζανε σεφταλιές... (γέλια). Πολύ χαρακτηριστικό.
(γελάει). Κάπως έτσι. Γενικά νόμιζα πως η Κύπρος είναι ξενοδοχεία, λίγο τζόγος λίγη μπάλα, όπως και στην Ελλάδα δηλαδή...Αυτή την εικόνα είχα. Με τα παιδιά όμως είδα ότι γίνεται μια αλλιώτικη προσπάθεια, γνώρισα πολλούς καλλιτέχνες μέσα από αυτή την παρέα και αντιλήφθηκα το δυναμικό της Κύπρου. Αυτή η συνεργασία λοιπόν προέκυψε μέσα από την παρέα που κάναμε και από την ανάγκη μας να φτιάξουμε κάτι καινούργιο.
Σας βγήκε ωραία;
Ναί νομίζω ότι καλά πάμε. Δεν έχουμε ολοκληρώσει ακόμα το άλμπουμ, θα το ολοκληρώσουμε μέσα στο φθινόπωρο. Είναι κάτι ιδιαίτερο. Νομίζω ότι θα φτάσουμε κοντά στο να μας αρέσει πολύ. Θα παίξουμε τώρα για πρώτη φορά στο Φέγγαρο κι’αυτό θα είναι μια πρόκληση. Τώρα στα γεράματα μάθε γέρο γράμματα (γελάει)
Έ όχι και γεράματα...Για πες μου...Τί σου έμαθε η ζωή που σε έκανε καλύτερο μουσικό και τί σου έμαθε η μουσική που σε έκανε καλύτερο άνθρωπο
(σκέφτεται)
Σε βάζω σε βαθείες σκέψεις;
(γελάει)...Δεν ξέρω άν σου απαντάει ακριβώς αυτό που μου έρχεται πρώτο στο μυαλό αλλά θα στο πώ. Ήτανε μια εποχή όπου είχα θέματα με το τράκ και με το άγχος μου. Γενικά με την έκθεση. Δεν μπορούσα με τίποτα να χαλαρώσω. Μια μέρα που πήγα να παίξω και ήμουνα αρκετά αγχωμένος και είχε αρχίσει να τρέμει το χέρι μου και έπρεπε να πιω δύο τρία ποτά για να ανέβω στην σκηνή, είπα στον εαυτό μου πώς δεν γίνεται, κάτι άλλο πρέπει να γίνει. Και χωρίς να το θέλω άρχισα να σκέφτομαι πόσοι πεθαίνουν εκείνη την ώρα που εγώ παθαίνω αυτό το άγχος και πόσοι γεννιούνται μέσα στ χωράφια και μέσα σκληρές συνθήκες και με το που έκανα αυτή την σκέψη, τότε το άγχος εξαφανίστηκε. Το αντιμετώπισα μια και έξω, αυτόματα. Ουσιαστικά αυτό που έγινε ήταν σαν να αντιμετώπιζα κατάφατσα την ματαιοδοξία μου, το εγώ μου και είπα «εντάξει ρε φίλε, έχεις το βιολάκι σου, χαλάρωσε, αλλού γίνεται χαμός, παίξε λοιπόν και ευχαριστήσου».
Είναι δηλαδή να μην παίρνουμε πολύ στα σοβαρά τον εαυτό μας γιατί κάνει ζημιά.
Ακριβώς. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θέλω πολύ να εξαντλήσω αυτό που κάνω και πώς δεν θέλω πάντα να προσπαθώ να γίνομαι καλύτερος. Αλλά μέχρι εκεί.
Ότι έβαλες μέχρι τώρα σαν στόχο τον πέτυχες;
Νομίζω ότι οι στόχοι μου άρχισαν να γίνονται. Το ότι ήθελα να παίξω μουσική χωρίς ιδιαίτερο κίνητρο, το έκανα με τους Sancho, δηλαδή να παίζουμε το ασυνείδητο μας, χωρίς φόρμες, αυτό το κάνουμε αρκετά χρόνια τώρα και είναι ένα από τα όνειρα που είχα. Το άλλο, ότι ήθελα να είχα μια μπάντα πιο φωτεινή και με μεγαλύτερη ενέργεια είναι κάτι συμβαίνει τώρα με τους «Σωτήρες» και πιστεύω πως άν δεν το έκανα θα μούμενε απωθημένο. Νομίζω πως τελικά ότι μούρθει στο κεφάλι με ένα τρόπο γίνεται, κάπως το επικοινωνώ και κάπως συμβαίνει...
Και τα γεράματα σου πώς τα φαντάζεσαι, μιας και είναι και η μέρα των γενεθλίων σου σήμερα και συνήθως τέτοια μέρα φανταζόμαστε το μετά μας...
Κάποια στιγμή υποθέτω πώς δεν θα μπορώ να κουβαλάω όλα αυτα΄τα όργανα, οπόταν μάλλον θα πρέπει νάμαι σε ένα μέρος σταθερό. Πολλές φορές φαντασιώνομαι ότι αυτό το μέρος θάναι μια μικρή καλυβούλα κάπου κοντά στην θάλασσα και γω θάμαι αρακτός στο μπαλκονάκι και θα προσπαθώ να παίξω μόνος μου μοτίβα ελληνικά.
Αν κάτι τέτοιο συμβεί ένα είναι το σίγουρο...
Ποιό;
Πώς οι γείτονες σου θάναι πολύ τυχεροί.
