Πρίν από δύο περίπου χρόνια είχα συναντηθεί με τον σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα κ. Ευγένιο Τριβιζά. Ήταν στα πλαίσια μιας συνέντευξης κατά την οποία ο κ. Τριβιζάς μου εξήρε την σημασία της καλλιέργειας της φαντασίας, ενώ ταυτόχρονα καυτηρίαζε ώς κυριότερο πρόβλημα των εκπαιδευτικών συστημάτων τον παραγκωνισμό της. “Τα παιδιά εισέρχονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές ή στραγγαλισμένες” είπε συμπληρώνοντας πως μέσα από αυτή την μεθοδολογία που ακολουθούν τα εκπαιδευτικά συστήματα το μόνο που πετυχαίνουν είναι να μαθαίνουν στα παιδιά να υπηρετούν την πραγματικότητα, ενώ θα έπρεπε να τα μαθαίνουν να την ξεπερνούν.
Σε εποχές όπως αυτές που διανύουμε το να επενδύεις σε ένα σύστημα παιδείας το οποίο να ωθεί τα νέα παιδιά στο να ξεπερνούν την πραγματικότητα και όχι να την υπηρετούν, είναι ίσως η πιο ουσιαστική πολιτική πράξη που θα μπορούσε αυτό το κουτσουρεμένο Κράτος να υιοθετήσει. Αντ’αυτού όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προωθεί προτάσεις για αλλαγές των ωρολογιακών προγραμμάτων στα Λύκεια, οι οποίες προτείνουν την κατάργηση μαθημάτων που άπτονται της αισθητικής καλλιέργειας (τέχνη, μουσική, θεατρολογία, φωτογραφία) με το άλλοθι ότι θα δημιουργηθεί εξειδικευμένο τεχνοκεντρικό σχολείο για όσα παιδιά ενδιαφέρονται για αυτές τις κατευθύνσεις. Δεν γνωρίζω κατα πόσο αυτές οι προτάσεις θα εφαρμοστούν αλλά μόνο και μόνο ότι έχουν τεθεί στο τραπέζι είναι ήδη ανησυχητικό για το πώς αντιμετωπίζεται η παιδεία. Αν οι αρμόδιοι του Υπουργείου δεν έχουν αντιληφθεί πως η σημερινή κατάσταση στην οποία βρισκεται η χώρα έχει τις ρίζες της στην έλλειψη κουλτούρας και πολιτισμού και στην έλλειψη φαντασίας τότε οι πενιχρές πιθανότητες που είχαμε να προχωρήσουμε έστω και ένα βήμα μπροστά εξανεμίζονται.
“Αν είχαμε πολιτικούς με φαντασία θα βγαίναμε πιο νωρίς από την οικονομική κρίση” είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τριβιζάς υπογραμμίζοντας πως οι σημαντικές καινοτομίες έγιναν από ανθρώπους που είχαν φαντασία. “Οι διάνοιες για να δημιουργήσουν νέα γνώση χρειάστηκε να ξεπεράσουν με την φαντασία τους την υπάρχουσα” είπε συμπληρώνοντας πως “για να ξεπεράσεις την υπάρχουσα γνώση δεν χρειάζονται ούτε λεφτά, ούτε τεχνικές γνώσεις αλλά η ικανότητα να φαντάζεσαι το ανύπαρκτο σε σχέση με την υπάρχουσα επιστημονική σκέψη”. Και για να μπορείς να φαντάζεσαι το ανύπαρκτο πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να επικεντρώνεται στην αξία της καλλιέργειας της φαντασίας και όχι στο παραγέμισμα των μυαλών με γνώσεις και πληροφορίες. Η φαντασία, η ικανότητα δηλαδή να σχηματίζουμε στο νου μας εικόνες συσχετισμούς και ιδεες που ξεπερνάνε την εμπειρική πραγματικότητα έχει άμεση σχέση με την επιστημονική σκέψη σύμφωνα με τον κ. Τριβιζά ο οποίος υπογραμμίζει πως η επιστημονική πρόοδος δεν είναι τίποτα άλλο από εφηρμοσμένη φαντασία. Με την υποβάθμιση ή και κατάργηση των μαθημάτων που καλλιεργούν την φαντασία των παιδιών το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να αποδείξουμε για πολλοστή φορά πόσο στείρο είναι το έδαφος σ’αυτή τη χώρα για την δημιουργία οραμάτων. Αν οι κύριοι στο Υπουργείο Παιδείας και ΠΟλιτισμού δεν έχουν την ικανότητα να αντιληφθούν πως με τέτοιες προτάσεις αναπαραγάγουν το ίδιο μοντέλο σκέψης που έφερε την κοινωνία στην σημερινή της κατάντια τότε πραγματικά αμφιβάλω κατα πόσο αυτός ο τόπος θα καταφέρει να κάνει κάποτε την υπέρβαση που χρειάζεται για να αποκτήσουν και πάλι νόημα οι αξίες της ζωής. Διερωτώμαι πραγματικά άν αυτό που οραματίζεται ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού είναι μια νέα γενιά η οποία να μην διαθέτει τα εχέγγυα να οραματιστεί ένα καλύτερο μέλλον από αυτό που της παραδίδουμε; Και ένα καλύτερο μέλλον προυποθέτει τολμηρές ιδεές τις οποίες μόνο η καλλιέργεια της φαντασίας μπορεί να γεννήσει. Αντί λοιπόν να ψάχνετε τρόπους να υποβαθμίζετε τα μαθήματα που αποσκοπούν σ’αυτή την καλλιέργεια θα έπρεπε να ψάχνετε τρόπους να αναβαθμίσετε τον τρόπο διδασκαλίας τους. Εκτός κι’αν τελικά εκείνο που προσδοκείτε όλοι σας είναι τον πνευματικό ακρωτηριασμό και της επόμενης γενιάς.