Δεν υπάρχει ίσως πιο κατάλληλος άνθρωπος, από τον κ. Ευγένιο Τριβιζά για να μιλήσει για την σημασία της καλλιέργειας της φαντασίας και για να μας εξηγήσει γιατί τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα μας μαθαίνουν μόνο πως να υπηρετούμε μια συγκεκριμένη πραγματικότητα και όχι πώς να την υπερβαίνουμε. Ο ίδιος, στην συνέντευξη που θα διαβάσετε, λέει πως η πάσης φύσεως εξουσία παραγκωνίζει την καλλιέργεια της φαντασίας γιατί έχει την ροπή να θεωρεί αμετάβλητα τα ρευστά, να μην ανέχεται διαφορετική από την κρατούσα πραγματικότητα και να ανάγει σε υπέρτατες αξίες την σταθερότητα, την προβλεψιμότητα και την τάξη.
Ακόμα στριφογυρνά στο μυαλό μου η φράση που είπατε στο τέλος της ομιλίας σας το καλοκαίρι στην Σαντορίνη. Πως δεν είναι ποτέ αργά να ξαναγίνει κανείς παιδί. Γιατί είναι τόσο σημαντικό κ. Τριβιζά να ξαναγίνουμε παιδιά; Επειδή διαφορετικά κινδυνεύουμε να μεταλλαχτούμε σε ζόμπι ρομπότ ή πιόνια. «Γεννιόμαστε πρωτότυπα» είχε πει κάποιος. «Ας μην πεθάνουμε αντίγραφα».
Τί είναι αυτό που χάνουμε μεγαλώνοντας και η απώλεια του μας στερεί κάτι από την ζωή; Την φρεσκάδα της ματιάς, την αστείρευτη περιέργεια, τον ενθουσιασμό ακόμα και για το πιο ασήμαντο, την διάθεση για παιχνίδι, τους απεριόριστους ορίζοντες της φαντασίας.
Τι προυποθέτει αυτή η συνειδητοποίηση; Την καθαίρεση της έπαρσης της σοβαροφάνειας.
Εσάς τι σας βοήθησε να φτάσετε σε αυτή την τόσο ουσιαστική συνειδητοποίηση; Η επικοινωνία με τα παιδιά, τα γράμματα, τα δώρα, οι ερωτήσεις και οι απορίες τους.
Σήμερα που η γνώση είναι εύκολα προσβάσιμη και μέσα στις τσέπες μας πια έχουμε ολόκληρες βιβλιοθήκες, τί είναι εκείνο που θα μας μάθει πώς να ξεπερνούμε την γνώση; Η καλλιέργεια της φαντασίας και της δημιουργικότητας.
Γιατί η καλλιέργεια της φαντασίας είναι παραγκωνισμένη από τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα; Επειδή η πάσης φύσεως εξουσία έχει την ροπή να θεωρεί αμετάβλητα όσα είναι ρευστά, να μην ανέχεται διαφορετική από την κρατούσα πραγματικότητα, να ανάγει σε υπέρτατες αξίες την σταθερότητα, την προβλεψιμότητα και την τάξη. Η απείθαρχη εστίαση της φαντασίας και το «εν δυνάμει» της δημιουργικότητας εκλαμβάνονται ώς απειλή.
Φέρατε παράδειγμα την φράση του οικονομολόγου Kenneth Boulding, όπου λέει πως ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής δεν είναι το κεφάλαιο, η γη, τα εργατικά χέρια ή οι φυσικές πλουτοπαραγωγικές πηγές αλλά η φαντασία. Γιατί ενώ τόσοι επιστήμονες το υποστηρίζουν, δεν βλέπουμε να υιοθετείται αυτή η τόσο σημαντική διαπίστωση; Για τους ίδιους λόγους με αυτούς στους οποίους οφείλεται ο παραγκωνισμός της από το σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα.
Ακόμα και οι γονείς προσπαθούν να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους στο πώς να υπηρετούν μια συγκεκριμένη πραγματικότητα και όχι στο πως να την υπερβαίνουν. Εσείς από την πείρα σας γιατί λέτε να συμβαίνει αυτό; Επειδή και εκείνοι έτσι έχουν εκπαιδευθεί.
Όπως είχατε πεί στην ομιλία σας μόνο οι μύθοι αναπαριστούν την πραγματικότητα όπως θα έπρεπε να είναι. Πώς θάπρεπε να είναι η πραγματικότητα; Καμβάς πάνω στον οποίο κεντάμε.
Πώς μπορεί κανείς να αντισταθεί σ’αυτό τον παραγκωνισμό της φαντασίας που μας υπαγορεύει το «σύστημα»; Ακολουθώντας ένα άορατο πράσινο καγκουρό στο Νησί των Πυροτεχνημάτων
Τί είναι το πιο σημαντικό που σας έχουν μάθει τα παραμύθια κ. Τριβιζά; Ότι μπορούμε να νικάμε τους δράκους που μας απειλούν και τους γίγαντες που μας δυναστεύουν
Εύχεστε ακόμα να ζήσετε την στιγμή που θα εφευρεθεί το…Ελαφρίδι σας; Ίσως κάποιο από τα παιδιά που παρακολούθησαν με τόση προσήλωση και ενθουσιασμό εκείνη την διάλεξη στην Σαντορίνη να μου τηλεφωνήσει κάποια μέρα μετά από χρόνια, στο γηροκομείο και να μου πει “Έτοιμο κ. Τριβιζά το ελαφρύδι για το τελευταίο σας ταξίδι”. Για όσους δεν το γνωρίζουν το ελαφρύδι είναι το αντίθετο από το βαρίδι, πολύ χρήσιμο για να μεταφέρει ευκολότερα τις αποσκευές του ένας ταξιδιώτης.
Ποιά ανάγκη σας έκανε να αρχίσετε να γράφετε παραμύθια; Όταν ήμουνα μικρός και κάποιο παραμύθι που μου διάβαζαν έφτανε στο τέλος του και άκουγα το “ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα” αισθανόμουν προδομένος. Αυτοί μπορεί να ζούσανε καλύτερα εμένα όμως με εγκαταλείπανε στα κρύα του λουτρού. Προσπαθούσα, λοιπόν, να φανταστώ τί θα συνέβαινε αν συνεχιζόταν η ιστορία. Άλλοτε έδινα τις πρώτες βοήθειες στο νικημένο δράκο, άλλοτε προσπαθούσα να μαντέψω ποιό ήταν το τελευταίο όνειρο που έβλεπε η Ωραία Κοιμωμένη προτού ξυπνήσει, ή να βρω τον τσαγκάρη που είχε φτιάξει τα παπούτσια του παπουτσωμένου γάτου. Αυτή η λαχτάρα να μην τελειώνει ποτέ ένα παραμύθι που μου άρεσε, έγινε η αφορμή για να αρχίσω να γράφω τα δικά μου.
Εγκληματολογία και παραμύθια. Αλληλοτροφοδοτούνται αυτοί οι δύο τομείς της ζωής σας; Οι κανόνες και η παράβαση τους, θεμελιώδη θέματα της σύγχρονης εγκληματολογίας προσφέρουν πλούσιο υλικό για τα παραμύθια μου. Για παράδειγμα στο βιβλίο μου “Ποιός έκανε πιπί στο Μισισιπή” της σειράς Παραμύθια Ντορεμύθια ο αυστηρός καπετάνιος ενός ποταμόπλοιου γεμάτου με παπιά που ταξιδεύουν στο Μισισιπή, ανακαλύπτει ότι ένα από αυτά έκανε πιπί του στο ποτάμι και προσπαθεί να το πείσει να ομολογήσει. Σε ένα βιβλία της ίδιας σειράς που θα κυκλοφορήσει σύντομα απο τις εκδόσεις “Μεταίχμιο” με τίτλο “Το μωρό που του κλέψανε το μπιμπερό” ένα τολμηρό μωρό αναζητά το κλεμμένο του μπιμπερό σε ένα κακόφημο λιμάνι.
Τί είναι το πιο σημαντικό που σας έχουν μάθει η επαφή σας με τα παιδιά κ. Τριβιζά; Να είμαι χαρούμενος χωρίς κανένα ιδιαίτερο λόγο και να ανακαλύπτω το σύμπαν μέσα σε μια σαπουνόφουσκα ή σε ένα ροζ σχήμα καρδίας.
